O startupach mówi się już niemal wszędzie. Sukcesy startupów i ich założycieli rozpaliły wyobraźnie milionów osób na całym świecie i można śmiało stwierdzić, że od kilku lat mamy do czynienia ze swoistą modą na startupy. Jednak prowadzenie startupu nie jest tak łatwe jak się większości wydaje – wymaga wielu wyrzeczeń, ciężkiej, wielogodzinnej pracy oraz ogromnej wytrwałości w dążeniu do wyznaczonych celów. Jeżeli zdecydowałeś się już, że jest to kierunek, w którym chcesz zmierzać, to zapewne zadałeś sobie pytanie – jak właściwie założyć startup? Wychodzimy naprzeciw Twoim pytaniom i prezentujemy krótki poradnik, który przeprowadzi Cię krok po korku w cały proces zakładania startupu.
Spis treści
- Decyzja: czy startup jest dla mnie?
- Znalezienie pomysłu na startup
- Badanie rynku
- Znalezienie co-foundera
- Weryfikacja pomysłu
- Pozyskanie finansowania
- Założenie spółki
Przeczytanie tego artykułu zajmie Ci około 5 minut i 40 sekund.
Decyzja: czy startup jest dla mnie?
Startup nie zagwarantuje od samego początku pewnych pieniędzy, a często także nie zapewni regularnej pensji – co więcej, założyciele wraz z decyzją o założeniu startupu podejmują ogromne ryzyko, bowiem aż 9 na 10 startupów upada.
Jednakże w przypadku sukcesu startupu, potencjalna gratyfikacja finansowa może w całości wynagrodzić trud włożony w tworzenie i rozwijanie startupu.
To czy startup jest dla nas, zależy od tego jakie mamy w życiu priorytety, a także od naszej skłonności do ryzyka. Startup nie gwarantuje pewnych pieniędzy ani pensji, a aż 9 na 10 startupów upada.
Prowadzenie startupu wiąże się więc ze sporym ryzykkiem, często większym niż inne rodzaje działalności biznesowej. Z drugiej strony nie ma też maksymalnej granicy co do ilości pieniędzy jaką możemy zarobić w startupie – Mark Zuckerberg był bardzo młodym człowiekiem, gdy stał się jednym z najbogatszych ludzi na świecie. W startupie mówi się często o tzw. odłożonej gratyfikacji – oznacza to, że nie dostajemy wymiernych efektów pracy od razu, ale jeśli nam się uda i zbudujemy prężnie działającą spółkę, wtedy możemy zarobić zdecydowanie więcej niż na etacie.
Nie zapominajmy także, że osiągnięcie sukcesu ze startupem przynosi ogromną dumę i ogromną satysfakcję – startup pozwala więc na osobiste spełnienie się jako odnoszący sukcesy biznesmen, co w przypadku pracy na etacie jest praktycznie niemożliwe. Należy także zaznaczyć, że w startupie, w odróżnieniu od korporacji, znacznie mniej liczy się to jak wygląda nasze CV, czy nawet, to jakie posiadamy dyplomy. Startupy stawiają przede wszystkim na bardziej realne umiejętności, wiedzę praktyczną oraz chęć nauki. Jednak najważniejsze w startupie jest to, aby osoby w nim działające podzielali tę samą wizję i razem chcieli podbić świat. W startupie oprócz zwykłej wiedzy i inteligencji, liczy się także spryt – trzeba umieć wykorzystywać nadarzające się sytuacje.
Znalezienie pomysłu na startup
Inspirację, która przerodzi się, w konkretny pomysł może znaleźć praktycznie wszędzie – w trakcie przeglądania stron internetowych i for dyskusyjnych, przez rozmowy ze znajomymi, aż po własne doświadczenia życiowe i problemy, z którymi się osobiście zmagaliśmy. Ważne jest aby czuć się blisko tego pomysłu – albo być zainteresowanym branżą w którą chcemy wejść, albo potencjalnie wyrażać ochotę dokształcenia się. Naturalna ciekawość oraz zainteresowanie rynkiem od razu daje Ci znaczącą przewagę nad innymi przedsiębiorcami.
Myśląc o pomyśle, przede wszystkim nie powinieneś przywiązywać tak wielkiej uwagi do samej idei rozwiązania, lecz do problemu użytkowników, który chcemy rozwiązać. Rozwiązania i pomysły są wtórne – mogą się sprawdzić lub wcale nie muszą – natomiast problemy, które chcemy rozwiązać są realne. Warto dokonać wstępnej analizy pomysłu i zdefiniować dla kogo konkretnie jest nasze rozwiązanie, kto jest naszym odbiorcą, jaka jest grupa docelowa, a także należy dokładnie przeanalizować jaką potencjalną konkurencję mamy w obszarze działania naszego startupu. Warto zaznaczyć, że wcale nie należy się przejmować tym, iż podobne rozwiązanie jest już przez kogoś opracowywane – na Ziemi mieszka kilka miliardów ludzi i nieważne co wymyślimy, ktoś prawdopodobnie pomyślał już o czymś podobnym. To realizacja tego pomysłu jest ważna oraz nasze podejście do budowania produktu opartego o ten pomysł.
Badanie rynku
Przed rozpoczęciem prac nad prototypem, warto przeprowadzić wstępne badania rynku i dowiedzieć się jak wygląda branża w której chcemy działać. Zasadą jest wstępna analiza rozwiązań konkurencyjnych, jak również oszacowanie potencjalnej wielkości rynku dla naszego rozwiązania. Choć, to wciąż wczesny etap, warto zastanowić się nad modelem biznesowym, czyli sposobem w jaki będziemy chcieli zarabiać na produkcie lub usłudze tworzonej przez nasz startup. Analiza konkurencji pomaga w identyfikacji potencjalnych barier wejścia jak również szans, które możemy wykorzystać. Narzędziami, które pomogą nam w dokonaniu badania rynku są przede wszystkim Business Model Canvas, jak również analiza SWOT.
Znalezienie co-foundera
W przypadku startupów warto jest znaleźć cofoundera, czyli wspólnika lub kilku wspólników, którzy razem z nami założą startup. Wynika to z tego, że cofounderzy wnoszą komplementarną wiedzę do startupu, a co ciekawe także sami inwestorzy o wiele lepiej postrzegają startupy z dwoma wspólnikami. Niezwykle ważne jest to, aby naszym wspólnikiem lub co-founderem była osoba, której ufamy. Prowadzenie wspólnego biznesu to czasami obciążenie emocjonalne o wiele większe niż chociażby kłótnie w związku – warto o tym pamiętać, bo startupy mają swoje wzloty i upadki, a większość sukcesów i porażek będziemy przeżywać razem ze wspólnikami. Dlatego tak ważnym jest, aby coufounderem była osoba otwarta na dyskusje oraz potrafiąca konstruktywnie się sprzeczać. Cofoundera możemy znaleźć:
- uczestnicząc w konferencjach startupowych;
- uczestnicząc w meetupach technologicznych;
- w kołach naukowych na uczelniach technicznych;
- na stronach takich jak cofounderslab.com;
- grupach startupowych na Facebooku;
- na Linkedin;
- wśród znajomych z pracy lub uczelni.
Weryfikacja pomysłu
Weryfikacja pomysłu na startup powinna się odbyć tak szybko, jak to jest tylko możliwe, a do tego jak najtańszym sposobem. Nie musisz już na samym początku budować zaawansowanego prototypu lub MVP, jeśli ich stworzenie wymagałoby sporej ilości nakładów finansowych. Zdecydowanie szybszym sposobem analizy zapotrzebowania na nasz produkt jest stworzenie strony internetowej oraz kampania reklamowa na Facebooku. Analizując lejki i konwersje z reklamy z Facebooka oraz ruch na naszej stronie, jesteśmy w stanie szybko ocenić czy jest realne zainteresowanie naszym produktem lub usługą.
Jeżeli chcemy pójść krok dalej, w przypadku aplikacji mobilnych oraz aplikacji webowych możliwe jest stworzenie mockupów, czyli materiałów graficznych, które odwzorują, to jak wyglądałaby w praktyce nasza aplikacja. Takie mockupy mogą być nawet klikalne i powodować przechodzenie na następny ekran, co dla przeciętnej osoby może wyglądać jak w pełni działająca aplikacja. W środowisku startupowym mówi się również o tzw. MVP – Minimum Viable Product, czyli takim produkcie, który będzie miał minimalny zestaw funkcjonalności niezbędnych do jego przetestowania z użytkownikami. Nie jest powiedziane, że to musi być w pełni działająca aplikacja – może to być właśnie zestaw mockupów, który pozwoli użytkownikom i klientom przetestować jak taka aplikacja miałaby działać w praktyce.
Pozyskanie finansowania
Istnieje kilka różnych metod pozyskiwania finansowania dla startupów, do których zaliczyć można przede wszystkim: finansowanie venture capital, aniołów biznesu, crowdfunding, dotacje na rozpoczęcie działalności, programy PFR, dofinansowanie NCBR oraz programy akceleracyjne. Startupy z założenia sięgają po zewnętrzne finansowanie, ponieważ budują produkty których stworzenie jest kosztowne, a klienci pojawiają się dopiero w późniejszym okresie. Pozyskanie finansowania pozwala na wypłacenie pensji założycielom tak aby mogli się skupić tylko na startupie, jak również dzięki finansowaniu można zatrudnić pracowników czy wykupić niezbędne licencje. Niektóre z metod pozyskiwania finansowania wiążą się z oddaniem części udziałów w start-upie – tak dzieje się m.in. w przypadku inwestorów venture capital. Inwestują oni swoje pieniądze w start-up, po to aby po kilku latach wyjść ze spółki z kilkukrotnym zyskiem.
Aby zdobyć zainteresowanie ze strony inwestorów venture capital, czy aniołów biznesu niezbędne jest stworzenie przekonującego pitch decka. Pitch deck to prezentacja inwestorska, teaser inwestycyjny, który liczy około 10 slajdów i przedstawia najważniejsze punkty startupu takie jak produkt, zespół, rynek docelowy, konkurencję czy zespół. Dobrze przygotowany pitch deck jest kluczem do pozyskania finansowania – każdy fundusz venture capital dostaje setki lub tysiące pitch decków rocznie, a często to właśnie te 10 slajdów prezentacji decydują o zainteresowaniu ze strony funduszu. Istnieją różne sposoby nawiązania kontaktu z inwestorami – do najbardziej skutecznych należą: bezpośrednie przedstawienie naszej osoby potencjalnemu inwestorowi przez kogoś znajomego lub spotkanie z inwestorem na konferencji branżowej. Jeżeli jednak nie mamy takiej możliwości możemy spróbować wysłać nasz pitch deck na adres email podany na stronie funduszu venture capital.
Proces pozyskiwania finansowania od momentu pierwszej dyskusji do przelania pieniędzy trwa zwykle od 3 do 6 miesięcy, aczkolwiek w przypadku aniołów biznesu może być znacznie krótszy. Więcej informacji o tym jak funkcjonują aniołowie biznesu oraz fundusze venture capital znajdziesz w naszych poprzednich artykułach.
Założenie spółki
Ostatnim etapem tworzenia startupu jest oficjalne założenie działalności gospodarczej i zarejestrowanie spółki. Startupy nie mają często potrzeby zakładania działalności już w momencie samego startu prac nad produktem – wiele startupów (a właściwie ich założycieli) zaczyna pracować nad rozwiązaniem po godzinach, nie mając przychodów ani pracowników. Jeżeli start-up posiada klientów już na wczesnym etapie jego działalności, jednak nie są to przychody wysokie, to można zdecydować się na skorzystanie z oferty inkubatorów przedsiębiorczości. Inkubatory oferują przestrzeń biurową, ale też podmiotowość prawną, dzięki czemu możemy w ich imieniu wystawiać faktury.
Zakładając spółkę warto pomyśleć o formie w jakiej chcemy ją prowadzić – większość polskich startupów preferuje prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jednak od niedawna na horyzoncie dla założycieli startupów pojawił się nowy rodzaj spółki kapitałowej – prosta spółka akcyjna. W momencie zakładania działalności decydujemy również o nazwie startupu – warto mieć na uwadze aby nasza nazwa nie naruszała żadnych praw autorskich, była zrozumiała dla zagranicznych klientów, a także aby dostępna była domena internetowa .com lub .pl dla nazwy naszego startupu.
